Mehmet Akif ve Mevlana

17 Aralık Mevlana’nın, 27 Aralık da Mehmet Akif Ersoy’un ölüm yıldönümü olduğu için bu ayda bu iki büyük değerimizi muhtelif etkinliklerle anıyoruz.

Alim Kahraman Tutuşmuş Bir Yürek Adanmış Bir Hayat: Mehmet Akif Ersoy kitabında Mehmet Akif’in hayatında Mevlana’nın yerini çok güzel derleyip açıklar. Ben de kitaptan Eşrep Edip ve Mithat Cemal’den de yararlanarak maddeler halinde özetleyeyim.

Mehmet Akif, henüz dört-beş yaşlarında ilk mektep öğrencisi iken bir taraftan Farsça ve Arapça dersleri alırken diğer taraftan evinin yakında bulunan Fatih Camii’nde Hafız Divanı, Gülistan ve Mesnevî gibi eserler okutan Esad Dede’nin derslerine devam eder. Çocukken dinlediği Esad Dede, Ahmet Avni Konuk ve Tahirü’l-Mevlevî gibi Mesnevî şarihlerinin şeyhidir ve devrinin en önemli mesnevihanı olduğunu ilave edeyim.

Çocukluk yıllarında tanıştığı Mesnevi’yle ikinci kez buluşması için uzun süre bekleyecektir.

Mehmet Akif’in Mevlana’yı yeniden keşfetmesinde kendisi de bir Mevlâna muhibbi olan Muhammed İkbal’in büyük etkisi vardır. Müslüman Hintli öğrencilerle görüştüğü dönemde onlardan İkbal’in şiirlerini okur ve Mısır’da İkbal ile görüşür.

“Muhammed İkbal çağımızın Mevlâna Celaleddin Rumi’sidir.” diyen Mehmet Akif’in, İkbal’i yüceltmek ve daha iyi anlatmak için benzettiği şahsın Mevlanâ olması dikkat çekici. Ayrıca İkbal’in bir Mevlâna hayranı olduğunu da ilave edelim. Mehmet Akif’in bu sevgisi karşılıksız değil. İkbal’in kütüphanesinde Mehmet Akif’in Safahat’ının olduğu da rivayet edilir.

Böyle bir ortamda ve ruh hali içinde çocukluğunda dinlediği Mesnevî’yi yeniden keşfetmek için ulaşabildiği tüm Mesnevî şerhlerini okur. Ancak Mısır’da Mesnevî şerhini nereden bulacaktır? Alim Kahraman’ın Eşref Edip’in notlarından aktardığı bölümü iktibas edeyim: “Bir gece bir rüya görür, rüyasında kendisine bir takım Mesnevi hediye olunmaktadır. Ertesi günü Abbas Halim Paşa’nın eşi Prenses Hatice’den hediye olarak bir sandık kitap gelir. Akif, Hatice Hanım’a da kendi annesinden intikal eden bu sandığı açtığı zaman ne görsün; en üstte İsmail Rüsuhi’nin Mesnevi şerhi! Son derece sevinir yeni bir şevkle bir buçuk yılda Mesnevi’yi okuyup tamamlar.” Akif, malum Mısır’da iken neredeyse tüm vaktini Kuran tercümesine hasreder. Mithat Cemal onun yoruldukça dinlenmek için Mesnevî okuduğunu anlatır.

Mehmet Akif Mesnevî’yi okuma metodunu ise şöyle açıklar:

“Yanımda Mesnevi’nin Türkçe, Farisi beş altı tane şerhi vardı. Bunlar içinde Mesnevi’yi en çok anlayanın Ankaravi’yi (İsmail Rusuhi) yakın buldum. Mesnevî’yi evvela kendim okurdum. Maksadını anlamaya çalışırdım. Sonra şarihleri tetkik ederdim. Anlayışı hususunda Ankaravî ile birleştiğimi görünce çocuk gibi sevinirdim. O günlerim çok feyizli oluyordu. Daha büyük şevkle çalışıyordum.”

Akif, Mesnevî’yi iki defa baştan sonra okur. Yedinci cildin Mevlana’ya ait olmadığını anlayacak kadar Mesnevî’nin üslubuna hâkim olmuştur.

İçlerinde en çok beğendiği ve kendi düşüncesine yakın bulduğu şerhin İsmail Ankaravî olduğunu söyleyen Akif, İstanbul’a döndüğünde İsmail Ankaravi’nin Galata Mevlevihanesi’ndeki türbesini de ziyaret eder.

Eşref Edip, Mehmet Akif’in Mevlana’nın Mesnevî’sinde mürşit, Divan-ı Kebîr’inde ise kuvvetli bir şair olduğunu söylediğini aktarır. Mevlana’yı severek okuduğu anlaşılan Mehmet Akif Mevlana’nın;

Sözün eğri olsa da eğer anlamı doğruysa
Sözün eğriliği makbuldür Allah katında

Beytinden mülhem şiirler de söylemiştir:

Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek:
Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek!

Safahat’ında Mevlana’dan manzum tercümeler yapan ve Mısır Hilvan’da iken yazdığı ve Safahat’ta bulunmayan bir şiirinde de Mesnevihan Hüsam Efendi’den bahseden Mehmet Akif’i ve Mevlana’yı minnet ve rahmetle yâd ediyorum. Gölgeleri üzerimizden, muhabbetleri gönlümüzden eksik olmasın.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Muhabbet baldan neden tatlıdır?

Muhabbetin sözlüklerde sevgi, aşk, dostluk ve sohbet anlamları var, muhabbet ile bunlardan hangisi kastedilir?
Peygamberimiz ile ilgili söylenen şu söz bize ne der?
Muhammed’den muhabbet oldu hâsıl
Muhammedsiz nuhabbetten ne hâsıl
Tasavvufta ‘Muhabbet ızhar ister, fedakarlık ister” denir. Muhabbette izhar şart mıdır ? Şartsa nasıl izhar edilir?
Aşıklar kara baht(ı) olur
Hakk'ın katında kutl'olur
Muhabbet baldan tatl'olur
Yiyemezsin demedim mi
Baldan tatlı olmasına rağmen muhabbettin yenilememesinin nedeni ne olsa gerektir?
Muhabbetin zirvesi “Rıza” imiş. Rıza muhabbette niçin zirvedir?
Genelde hep birbirine benzetilir. Sohbet ile muhabbet arasındaki fark nedir?
Bu ve bunun gibi daha bir çok sorunun cevabı videoda.

Kesilen Kurban değil, bizim nefsimiz olmalı

Kurban bayramının manası
Afaktaki kurban enfüste nelere tekabül eder?
Kurban kimdir, kimler kurban olabilir?
Yunus Emre’nin Mülk-i bekâdan gelmişem mısraıyla başlayan ilahisi:
İsmail'im, Hak yoluna canımı kurban eylerim,
Çünkü bu can kurban sana, ben koç kurbanı n'eylerim
İsmaillik makamı
İbrahim makamı
Câmî’nin Nefahatü’l-üns’ünde geçen menkıbenin yorumu
Hucvirî’nin Keşfü’l-Mahcûb’unda geçen menkıbenin yorumu
İbn Arabî: "En büyük kurban insandır. Kurban ise insanın gösterdiği teslimiyet ve fedakârlıktır." sözünün anlamı

ismailgulec.net