Cennete gideceği söylenen on hayvan

Kültürümüzde ve edebiyatımızda hayvanların önemli bir ağırlığı vardır. Tarih boyunca tüm milletlerde ve dinlerde hayvanlara dair hikayelerin ve inançların etkisi büyüktür. Birçok milletin kökenini gücüyle ve güzelliğiyle öne çıkan hayvanlara dayandırdığını da biliyoruz. Kuran-ı Kerim’de de hayvanlar birçok bakımdan zikredilir.

Öncelikle beş surenin adı bir hayvandan alınmıştır. Bakara dişi buzağı ve inek, Nahl bal arısı, Neml karınca, Ankebut örümcek ve Fil adını bir hayvandan alan surelerdir. Bu beş isme sığır, koyun gibi sütü ve eti için beslenen hayvanların genel ismi olan En’âm da ilave edilebilir. Bunun yanında köpek balığı anlamına gelen Kureyş de vardır. Ancak adını köpek balığından değil, Peygamber’imizin de mensubu bulunduğu kavimden alır. Dolayısıyla Kuran’da adında hayvan geçen altısı doğrudan biri dolaylı yoldan yedi sure olduğunu söyleyebiliriz.

Kuran’da adı geçen hayvanlar

Bu surelerin yanı sıra Kuran’da hayvan, kuş, balık gibi genel isimlerin yanında birçok hayvanın da adı zikredilir. Zikredilen hayvan isimleri başta deve ve sığır olmak üzere sivrisinek, buzağı, inek, koyun, keçi, at, eşek, katır, aslan, kurt, köpek, fil, maymun, bıldırcın, hüdhüd, karga bıldırcın, ebabil, karınca, kurbağa, kelebek, arı, örümcek, bit-kene, sinek, ağaç kurdu, yunus, yılan, çekirge, domuzdur. Bu hayvanların Kuran’da zikredilmelerinin sebebini ise İslam Ansiklopedisi’nde yer alan Hayvan maddesinde şu şekilde sıralanır:

1. Diğer mahlûklar gibi hayvanların da Allah tarafından yaratıldığını hatırlatmak;

2. Yaratılışlarındaki hikmet üzerinde insanları düşünmeye sevketmek

3. Gıda, binek ve taşıt ihtiyacını karşılamalarının bakımından insanın istifadesine sunulduğuna işaret etmek

4. Bu nimetlere karşılık olarak şükretmenin bir kulluk görevi olduğunu vurgulamak

5. İnsanın hayvanlardan faydalanması konusundaki usulleri hukukî açıdan düzenlemek, yenilmesi helâl ve haram olan hayvanları belirlemek

6. Hayvanları kurban ve zekât konusu yaparak insanın onlar aracılığıyla da Allah’a yaklaşmasını sağlamak

7. Hayvanların haklarına riayet etmeyi öğretmek

8. Câhiliye Araplarının o devirlerdeki hayvan kültlerini ve putlara hayvan sunma âdetlerini ortadan kaldırarak hayvanların sadece Allah adına kurban edilebileceği inancını yerleştirmek ve kurbanlık hayvan türü sayısını en aza indirmek

9. Kulluk vazifelerini unutanların durumlarını açıklamak,

10. Cehennem ehlinin durumunu anlatmak

Kuran, hayvanlardan bahsetmesinin temel sebebinin ibret ve hikmet olduğunu söyler:

Sizin için hayvanlarda da elbette ibretler vardır. (Nahl 66) br>
Gerçekten hayvanlarda da sizin için bir ders (ibret) vardır. (Müminun 21) Allah kullarına “Size hayvanlar, çocuklar (vererek) yardım etti. (Şuara 133)

İlm-i Hayvân

Geleneğimizde ilm-i hayvân diye bir ilim dalı da var. Bugün kısmen zooloji adı verilen bu ilmin gelişmesinde bilim tarihi kitaplarında Müslümanların katkısından bahsedilir.

Bu konuda yazılan kitaplar arasında ikisi öne çıkar. İlki Demirî’nin Hayatü’l-Hayevân’ıdır. İkincisi de meşhur dil âlimi Câhız’ın Kitâbu’l-Hayvân adındaki ansiklopedik eseridir. Bunlara üçüncü olarak Kazvinî’nin Acâibü’l-Hakîkat ve Garâibü’l-Mevcûdât’ı ilave edilebilir. 130 hayvan hakkında her türlü bilginin verildiği bu kitap Türçeye de defalarca tercüme edilmiştir. En meşhur tercümesi ise Gelibolulu Ahmed Bîcân Efendi’ye aittir.

Ahmed Bicân Efendi meşhur Muhammediye’sinde insanlarla birlikte cennete gidecek on hayvanın isimlerini sıralar. Naklediyorum:

1. Salih Peygamber’in devesi. Hz. Salih, devesine binip gökleri seyredecektir.

2. Hz. İbrahim’in buzağısıdır. O da onu alıp cennete girecektir.

3. Hz. İsmail’in yerine kesilen koçtur. Onu da alıp cennete girecektir.

4. Hz. Musa’nın, dile gelip konuşan sığırıdır.

5. Hz. Süleyman’ın konuştuğu karıncadır.

6. Belkıs’ın tahtını getiren Hüdhüd’dür.

7. Hz. Üzeyir’in eşeği,

8. Hz. Yunus’un balığı

9. Ashab-ı Kehf’in köpeğidir.

10. Hz. Muhammed’in devesidir.

Bu 10 hayvan ile ilgili bilgilerin hepsi Kuran’da yer alıyor. Eğer bilmiyorsanız Nedvî’nin Kuran’da Adı Geçen Peygamberlerin Hayatı isimli eserini tavsiye ederim.

Bu hayvanları bilmeden edebiyatımızı tam manasıyla anlamak da mümkün değildir. Sadece bizim değil dünya edebiyatını da özellikle klasikleri anlamak çok zor.

Hayvan haklarını öğretmenin ve öğrenmenin en güzel yolu bu bence.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Muharrem ayına has âdetler

Muharrem ayı bizim için ne ifade eder?
Muharreme has uygulamalar

Taziye ayı denilir. Taziye nedir?

Maktel nedir ve ne için okunur?

Hadikatü’s-Süeada okunması adeti

Aşure nedir?

Aşure ne zaman pişirilir?

Aşure pişirmek ne demek?

Aşurenin tatlı olarak dağıtılması adeti nedir?

Aşure orucu nedir?

Muharremi anlatan çok ilahiler, nefesler

Muhabbet baldan neden tatlıdır?

Muhabbetin sözlüklerde sevgi, aşk, dostluk ve sohbet anlamları var, muhabbet ile bunlardan hangisi kastedilir?
Peygamberimiz ile ilgili söylenen şu söz bize ne der?
Muhammed’den muhabbet oldu hâsıl
Muhammedsiz nuhabbetten ne hâsıl
Tasavvufta ‘Muhabbet ızhar ister, fedakarlık ister” denir. Muhabbette izhar şart mıdır? Şartsa nasıl izhar edilir?
Aşıklar kara baht(ı) olur
Hakk'ın katında kutl'olur
Muhabbet baldan tatl'olur
Yiyemezsin demedim mi
Baldan tatlı olmasına rağmen muhabbettin yenilememesinin nedeni ne olsa gerektir?
Muhabbetin zirvesi “Rıza” imiş. Rıza muhabbette niçin zirvedir?
Genelde hep birbirine benzetilir. Sohbet ile muhabbet arasındaki fark nedir?
Bu ve bunun gibi daha bir çok sorunun cevabı videoda.

ismailgulec.net