Eski bir İstanbul adeti:
Muharrem goygoycuları

Goygoy, günümüzde sözlüklerde geçen ilk anlamında kullanmadığımız kelimelerden biridir. Yansımalı ses olan goygoyun sözlüklerdeki ilk anlamı şöyle geçer: “Muharrem ayında kapı kapı dolaşıp yiyecek maddesi dilenenlerin söyledikleri mâni, kaside vb.” şeklinde geçiyor. İkincisi ise hepimizin duyar duymaz aklımıza gelen mecaz anlamı: Bilgisizce ve gereksiz yere yapılan konuşma.

Sözlüklerde goygoya iki anlam verirken goygoycuya dört anlam verilmiş. İlki “Eskiden muharrem ayının ilk günlerinde gruplar halinde dolaşarak dilenenler için kullanılan bir tabir.” İkincisi şakşakçı, üçüncüsü Bilgisizce ve gereksiz yere çok konuşan kimse ve dördüncü dilenci. Bugün goygoycu denilince akla şakşakçı ve boş konuşanlar geliyor. Muharrem dilencileri anlamı unutuldu.

Eski İstanbul’u ve âdetlerinden bahseden kitaplarda teferruatlı bir şekilde anlatıldığı üzere İstanbul’a has âdetlerden biri de Muharrem ayının ilk on günü goygoycu adı verilen engellilerden oluşan bir grubun topluca dilenmeye çıkmaları idi.

Muharrem ayına has âdetler

Muharrem ayı bizim için ne ifade eder?
Muharreme has uygulamalar

Taziye ayı denilir. Taziye nedir?

Maktel nedir ve ne için okunur?

Hadikatü’s-Süeada okunması adeti

Aşure nedir?

Aşure ne zaman pişirilir?

Aşure pişirmek ne demek?

Aşurenin tatlı olarak dağıtılması adeti nedir?

Aşure orucu nedir?

Muharremi anlatan çok ilahiler, nefesler

Sözü Güzelleştirmenin Yolları, Pati Kitap, 2025

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Muharrem ayına has âdetler

Muharrem ayı bizim için ne ifade eder?
Muharreme has uygulamalar

Taziye ayı denilir. Taziye nedir?

Maktel nedir ve ne için okunur?

Hadikatü’s-Süeada okunması adeti

Aşure nedir?

Aşure ne zaman pişirilir?

Aşure pişirmek ne demek?

Aşurenin tatlı olarak dağıtılması adeti nedir?

Aşure orucu nedir?

Muharremi anlatan çok ilahiler, nefesler

Muhabbet baldan neden tatlıdır?

Muhabbetin sözlüklerde sevgi, aşk, dostluk ve sohbet anlamları var, muhabbet ile bunlardan hangisi kastedilir?
Peygamberimiz ile ilgili söylenen şu söz bize ne der?
Muhammed’den muhabbet oldu hâsıl
Muhammedsiz nuhabbetten ne hâsıl
Tasavvufta ‘Muhabbet ızhar ister, fedakarlık ister” denir. Muhabbette izhar şart mıdır? Şartsa nasıl izhar edilir?
Aşıklar kara baht(ı) olur
Hakk'ın katında kutl'olur
Muhabbet baldan tatl'olur
Yiyemezsin demedim mi
Baldan tatlı olmasına rağmen muhabbettin yenilememesinin nedeni ne olsa gerektir?
Muhabbetin zirvesi “Rıza” imiş. Rıza muhabbette niçin zirvedir?
Genelde hep birbirine benzetilir. Sohbet ile muhabbet arasındaki fark nedir?
Bu ve bunun gibi daha bir çok sorunun cevabı videoda.

Güncel Yazılar

Eski bir İstanbul adeti:
Muharrem goygoycuları

Goygoy, günümüzde sözlüklerde geçen ilk anlamında kullanmadığımız kelimelerden biridir. Yansımalı ses olan goygoyun sözlüklerdeki ilk anlamı şöyle geçer: “Muharrem ayında kapı kapı dolaşıp yiyecek maddesi dilenenlerin söyledikleri mâni, kaside vb.” şeklinde geçiyor. İkincisi ise hepimizin duyar duymaz aklımıza gelen mecaz anlamı: Bilgisizce ve gereksiz yere yapılan konuşma.

Sözlüklerde goygoya iki anlam verirken goygoycuya dört anlam verilmiş. İlki “Eskiden muharrem ayının ilk günlerinde gruplar halinde dolaşarak dilenenler için kullanılan bir tabir.” İkincisi şakşakçı, üçüncüsü Bilgisizce ve gereksiz yere çok konuşan kimse ve dördüncü dilenci. Bugün goygoycu denilince akla şakşakçı ve boş konuşanlar geliyor. Muharrem dilencileri anlamı unutuldu.

Eski İstanbul’u ve âdetlerinden bahseden kitaplarda teferruatlı bir şekilde anlatıldığı üzere İstanbul’a has âdetlerden biri de Muharrem ayının ilk on günü goygoycu adı verilen engellilerden oluşan bir grubun topluca dilenmeye çıkmaları idi.

Kırmızı Medrese ve Melâyi Cizirî Türbesi

Cizre’ye gidenlerin mutlaka ziyaret ettikleri yerlerden biri de Medreseya Sor yani Kırmızı Medrese ve Molla Cezerî’nin türbesidir. Molla Cezerî bölge için o kadar önemli ki Cizre demek biraz da Molla Cezerî demek olduğunu buraya gelince öğrendim. Lâkin Cizreliler bu aşk şairiyle övündükleri kadar düşüncelerini de biliyorlar mı, değer verip kendi hayatlarında bir yere oturtuyorlar mı ziyaret ettiğim kısa sürede pek fark edemedim.

Molla Cezerî’ye geçmeden önce bir dönem müderrislik yaptığı Kırmızı Medrese’den bahsedeyim.

Kırmızı Medrese, 14. Asırda Cizre Beylerinden biri tarafından yaptırılmış. Şehirden sürülen beylerden biri tekrar Cizre’ye dönecek olursa bir medrese ve cami yaptıracağına dair söz vermesi üzerine inşa edildiği rivayet edilir. Kırmızı denilmesinin nedeni, yapıldığı kare formunda kesilmiş bölge halkının henehacir dedikleri kırmızı tuğlalardan dolayı.

Kitaplar

ismailgulec.net