Mesrûr bir tekke: Bursa Mevlevihanesi

Birkaç hafta önce bir vesile ile Eskişehir’e gitmiş ve Eskişehir Mevlevihanesi’ni ziyaret etmiş ve büyük bir üzüntü içinde tekkenin hüznünü sizlerle paylaşmıştım. Geçtiğimiz günlerde Bursa’ya gitme imkânı buldum ve 9 Ekim’de açılışı yapılan Bursa Mevlevihanesi’ni ziyaret ettim. Bu sefer de büyük bir mutluluk içinde tekkenin sürurunu sizlerle paylaşacağım.

Mevlevihane, civar illerdekilere göre aslında çok eski tarihli değil. 1615’te Bursa’nın en güzel semtlerinden biri olan Pınarbaşı’nda, Sultan Ahmed’in emriyle inşa ettirilmiş. Cünûnî Ahmed Dede’nin ilk postnişini olduğu tekke aynı zamanda dervişlerin çileye girip 1001 gün kalabilecekleri ve dedegânla birlike yaşayabilecekleri büyüklükte. Cümle kapısından girildiğinde sağda türbeler ve mutfak, solda derviş odaları ve şeyh ve harem dairesi, tam karşıda on altı direkli nispeten büyük diyebileceğimiz semâhane, Sultan Abdülmecid’in istirahat etmesi için yaptırılan hünkâr dairesi, meydan odası ile birlikte surların hemen dibinde büyükçe bir tekke bugün artık özgür ve eski günlerine kavuşacak olmanın verdiği zevk içinde ziyaretçilerini bekliyor.

Mevlevihane, 1925’te tekke ve zaviyelerin kapatılmasına dair kanun ile binlercesi gibi kapısına kilit vuruldu. Semahane bir müddet mescit olarak hizmet verdi ve tekkenin son şeyhi Mehmet Şemseddin Dede de imamlık yapar. Şemseddin Dede’nin vefatından sonra sahipsiz kalan tekke bakımsız da kalır. 1953’te dönemin belediyesi tarafından tekke su deposu yapılması bahanesiyle yıktırılır. Karakol ve depo olarak da kullanılan mevlevihanenin aslına rücu etmesi ise Prof. Dr. Mustafa Kara, Safiyüddin Erhan ve Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan’ın gayretleri sonucu olur. Önce tekke Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından Mevlevihane olarak tescil ettirilir. Daha sonra planlar çizilir ve tekkenin eski haline döndürülmesi çalışmaları başlar. 10 yıllık bir çalışmanın sonunda da bugünkü halini alır. Restorasyon yapılan tekkede en çok etkilendiğim yer semahane oldu. Kapıdan girer girmez gördüğüm tavan işlemeleri ve ahşap oymalar adeta gözlerimi kamaştırırdı. Tek kelime ile büyüleyici idi.

Mevlevihane sahipsiz bırakılmasının bedelini tüm binaların harabeye dönmesi ve kısmen yıkılması ile ödedi. Tam 70 yıl sonra 2023’te dönemin Bursa Büyükşehir Belediyesinin himmetleriyle eski fotoğrafların yardımı ile aslına uygun olarak neredeyse yeniden inşa edildi.

Mevlevihanenin bu kadar başarılı bir şekilde restore edilmesinin ardında restorasyonu yapan mimar ve ustaların emeği kadar onlara yol gösteren Prof. Dr. Mustafa Kara ve Safiyüddin Erhan gibi değerli isimlerin danışmanlık yapması olmuş.

Mevlevihane Müzesi

Mevlevihane eşyaları kullanılarak mutfak-ı şerifin olduğu binalarda bir müze tanzim edilmiş. Bursa Mevlevihanesinin son postnişini Mehmed Şemseddin Efendi'nin dördüncü kuşaktan torunu olan Nesibe Günalp Kal Hanım’ın bağışladığı büyük dedesi Mehmed Şemseddin Dede'ye ait 133 eserin sergilendiği müze hayatında hiç Mevlevihane görmemiş ve Mevlevilik hakkında bilgisi olmayanlara ana hatalarıyla öğretecek şekilde düzenlenmiş.

Eski günlerdeki gibi

Mevlevihaneler tarih boyunca bir kültür, edebiyat ve musiki eğitiminin verildiği merkez olmuştur. Büyükşehir Belediyesi, dedegan hücreleri ve selamlık binalarını Uludağ Üniversitesi hocalarının katkılarıyla eskisi gibi şiir, musiki ve hat derslerinin verileceği bir merkeze dönüştürmeye çalışıyor. Haftalık sohbet programları, Mesnevi şerhleri, sema gösterileri, musiki ve hat dersleri ile aslî görevini ifa edeceği günleri çok yakında görmeye başlayacağız.

Bu muhteşem eseri yeninden ihya eden Bursa Büyükşehir Belediyesine, Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna, Prof. Dr. Mustafa Kara, Safiyüddin Erhan ve Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan’a ve her bir taşının döşenmesinde, tuğlanın örülmesinde, çatısının dizilmesinde, boyanmasında, malzemelerin taşınmasında hasılı mimarından amelesine kadar emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. Cenab-ı Mevla’dan gayretlerinin karşılığını katbekat vermesini niyaz ediyorum.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Muharrem ayına has âdetler

Muharrem ayı bizim için ne ifade eder?
Muharreme has uygulamalar

Taziye ayı denilir. Taziye nedir?

Maktel nedir ve ne için okunur?

Hadikatü’s-Süeada okunması adeti

Aşure nedir?

Aşure ne zaman pişirilir?

Aşure pişirmek ne demek?

Aşurenin tatlı olarak dağıtılması adeti nedir?

Aşure orucu nedir?

Muharremi anlatan çok ilahiler, nefesler

Muhabbet baldan neden tatlıdır?

Muhabbetin sözlüklerde sevgi, aşk, dostluk ve sohbet anlamları var, muhabbet ile bunlardan hangisi kastedilir?
Peygamberimiz ile ilgili söylenen şu söz bize ne der?
Muhammed’den muhabbet oldu hâsıl
Muhammedsiz nuhabbetten ne hâsıl
Tasavvufta ‘Muhabbet ızhar ister, fedakarlık ister” denir. Muhabbette izhar şart mıdır? Şartsa nasıl izhar edilir?
Aşıklar kara baht(ı) olur
Hakk'ın katında kutl'olur
Muhabbet baldan tatl'olur
Yiyemezsin demedim mi
Baldan tatlı olmasına rağmen muhabbettin yenilememesinin nedeni ne olsa gerektir?
Muhabbetin zirvesi “Rıza” imiş. Rıza muhabbette niçin zirvedir?
Genelde hep birbirine benzetilir. Sohbet ile muhabbet arasındaki fark nedir?
Bu ve bunun gibi daha bir çok sorunun cevabı videoda.

ismailgulec.net