Kıssa-ı Yûsuf ile Yusuf ile Züleyha aynı hikaye midir?

ur’ân-ı Kerîm’de birçok peygamber ve salih kişinin başından geçen olaylar anlatılır. Tahkiye edilen bu olaylara kıssa adı verilir. Kıssa daha sonra zaman içinde anlam genişlemesi ile olay hikaye ve roman için bile kullanılan bir edebî bir terim olacaktır.

Klasik dönemde kıssa ile hikâye arasındaki fark, hikâyelerin hayal ürünü iken kıssanın ibret dolu, doğru ve gerçekçi olmasıdır. Kuran kıssalarının bu özelliği daha sonra müslüman sanatçı için ölçü olacak, hikâyelerden bir ibrete dayalı nükte taşıması beklenecektir.

Kuran’daki tüm kıssaları anlatan eserler yazıldığı gibi sadece içlerinden birinin seçilerek anlatıldığı eserler de kaleme alınmıştır. Şairlerin en çok iltifat gösterdikleri kıssa Kuran’ın en güzel kıssa olarak nitelediği Hz. Yûsuf kıssasıdır. Kuran’da anlatılan hikâyelerin en güzelinin Hz. Yusuf’un hayatının anlatıldığı hikâye olduğunu Yûsuf sûresinin üçüncü âyetinden öğreniyoruz:

Diyar-ı Rum'a ne zaman Türkiye denildi?

02:00 Türkiye'nin Doğuşu ve Türkiye Adının Ortaya Çıkışı
03:00 Selçuklu Türkmenleri Anadolu'ya Ne Diyorlardı?
04:30 Anadolu'nun Adı Nereden Geliyor?
06:30 Türk Sultan ve Meliklerinin Rum Adını Değiştirmelerinin Nedeni Nedir?
08:30 "Rum" Kelimesi Coğrafi mi Yoksa Siyasi Bir İsim mi?
10:30 Diyar-ı Rum Nasıl Türkiye'ye Dönüştü?
13:30 Türkiye Adı İlk Defa Ne Zaman Kullandı?
16:15 Türkiye'nin Doğuşu ve Türkiye Adının Ortaya Çıkışı
19:30 Türkler Anadolu'nun Türkleşmesini Nasıl Başardı?
23:00 "Türklerin Gelmesiyle Anadolu Ciddi Bir Şekilde Kalkınıyor"
29:00 Türkler Geldiğinde Anadolu'da Nasıl Bir Yaşam ve Kültür Vardı?
34:00 Türkler Anadolu'ya Yerleşip Çoğaldıkça Yerli Halka Ne Oldu?
38:00 Gayrimüslimlerin Müslümanlaşmasında En Önemli Etken Nedir?
44:30 Türkiye Adının Yaygınlaşmasında Seyyahların Rolü Oldu mu?

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Diyar-ı Rum'a ne zaman Türkiye denildi?

02:00 Türkiye'nin Doğuşu ve Türkiye Adının Ortaya Çıkışı
03:00 Selçuklu Türkmenleri Anadolu'ya Ne Diyorlardı?
04:30 Anadolu'nun Adı Nereden Geliyor?
06:30 Türk Sultan ve Meliklerinin Rum Adını Değiştirmelerinin Nedeni Nedir?
08:30 "Rum" Kelimesi Coğrafi mi Yoksa Siyasi Bir İsim mi?
10:30 Diyar-ı Rum Nasıl Türkiye'ye Dönüştü?
13:30 Türkiye Adı İlk Defa Ne Zaman Kullandı?
16:15 Türkiye'nin Doğuşu ve Türkiye Adının Ortaya Çıkışı
19:30 Türkler Anadolu'nun Türkleşmesini Nasıl Başardı?
23:00 "Türklerin Gelmesiyle Anadolu Ciddi Bir Şekilde Kalkınıyor"
29:00 Türkler Geldiğinde Anadolu'da Nasıl Bir Yaşam ve Kültür Vardı?
34:00 Türkler Anadolu'ya Yerleşip Çoğaldıkça Yerli Halka Ne Oldu?
38:00 Gayrimüslimlerin Müslümanlaşmasında En Önemli Etken Nedir?
44:30 Türkiye Adının Yaygınlaşmasında Seyyahların Rolü Oldu mu?

Semazenlik ve Giydiği Kıyafetlerin Sembolik Anlamı

02:00 Sema Nedir, Semazen Nedir?
03:45 Sema Eğitimi ve Semazenlik
09:00 Mevlana Zamanında Sema Var mıydı?
13:00 Hangi Tarikatlarda Sema'ya Benzer Bir Uygulama Vardır?
14:30 Sema, Mevlana'dan Sonra Bugünkü Halini Nasıl Aldı?
18:20 Semazen Olmak İçin Bir Şart Var mıdır?
21:00 Sema Gösterisi Neden Yapılır?
25:15 Semazenlerin Başları Neden Dönmez?
29:00 "Mevlevi Mukabelesi Bize Hayatın Kendisini Öğretir"
34:00 Semazenlerin Giydiği Kıyafetlerin Sembolik Anlamı Nedir?
40:00 Sema Hareketlerin Sembolik Anlamı Nedir?
46:00 Semazenlerin Harektleri Ne Anlama Gelir?

Güncel Yazılar

Kıssa-ı Yûsuf ile Yusuf ile Züleyha aynı hikaye midir?

ur’ân-ı Kerîm’de birçok peygamber ve salih kişinin başından geçen olaylar anlatılır. Tahkiye edilen bu olaylara kıssa adı verilir. Kıssa daha sonra zaman içinde anlam genişlemesi ile olay hikaye ve roman için bile kullanılan bir edebî bir terim olacaktır.

Klasik dönemde kıssa ile hikâye arasındaki fark, hikâyelerin hayal ürünü iken kıssanın ibret dolu, doğru ve gerçekçi olmasıdır. Kuran kıssalarının bu özelliği daha sonra müslüman sanatçı için ölçü olacak, hikâyelerden bir ibrete dayalı nükte taşıması beklenecektir.

Kuran’daki tüm kıssaları anlatan eserler yazıldığı gibi sadece içlerinden birinin seçilerek anlatıldığı eserler de kaleme alınmıştır. Şairlerin en çok iltifat gösterdikleri kıssa Kuran’ın en güzel kıssa olarak nitelediği Hz. Yûsuf kıssasıdır. Kuran’da anlatılan hikâyelerin en güzelinin Hz. Yusuf’un hayatının anlatıldığı hikâye olduğunu Yûsuf sûresinin üçüncü âyetinden öğreniyoruz:

Hüsn ü Aşk’ın Hayrabâd’dan farkı

Şeyh Gâlib Hüsn ü Aşk’ın girişinde eserini niçin kaleme aldığını açıklarken Nâbî’yi Attâr’ın hikayesini gereksiz yere bir hikâye ekleyerek uzatıp âdeta yeni bir hikâye yazarak özünü bozmakla eleştirir. Dolayısıyla Nâbî’nin Attâr’ın hikâyesindeki mesajı anlamadığını düşündüğünü okurlara hissettirir. Ayrıca Hayrabâd’da yeni bir mazmun olmadığını, evlilik gibi sıradan bir olayı uzun uzun anlattığını, bir sultan ile bir hırsızı arkadaş yaptığını söyleyerek eleştirilerini devam ettirir.

Şeyh Gâlib’in eleştirilerinin nedenini anlamak için sırayla Attâr’ın, Nâbî’nin ve Şeyh Gâlib’in hikayelerini kısaca hatırlatmak isterim. Attâr’la başlayalım.

Fahreddin-i Gorgânî ile Sultanın Kölesi

Ferîdüddin Attâr’ın İlâhînâme’sinde 80 beyitlik anonim hikâyenin 65 beytinde olaylar anlatılırken son 15 beytinde hikâyede verilen mesajlar yer alır.

Kitaplar

ismailgulec.net