30 Nis 2018; 05:00PM - 06:30PM Kuran ve Şiir |
21 Nis 2018; 02:00PM - 04:00PM Mesnevi'den Çocuklar İçin Hikayeler |
60 ziyaretçi ve 0 üye çevrimiçi
Bugün 43
Dün 47
Haftalık 90
Aylık 1756
Tüm Zamanlar 259517
Güneşin doğuşunu her sabah diğer şehirlerden daha önce gören Mağusa Kıbrıs’ın en önemli iki liman şehrinden ve en önemli üç merkezinden biri. İnsanlar genellikle deniz için gelirler buralara, ama bana soracak olursanız tarihi yerleri ziyaret için gelin, yoruldukça da denize girin, derim.
Mağusa’daki en önemli mimari yapılardan biri kalesi. Kale ve surlar bugün için de çok önemli çünkü Ortaçağ askeri mimarisinin ayakta kalan en güzel örneklerinden biri. Surların her bir köşesinde bir kule var. Özellikle biri var ki dünyada okumuş yazmış herkes bilir. Shakespeare’in bir kısmı Kıbrıs’ta geçen aynı isimli oyunundan sonra çok meşhur olan Othello Kulesi. Sırf bu kuleyi görmek için gelen turistler var.
Lusignanlar tarafından yapılmış, Venedikliler tarafından kuvvetlendirilmiş bu muhkem surlar on bir ay süren zorlu bir kuşatmanın ardından aşılabilmiş (1 Ağustos 1571). Oldukça muhkem ve fethedilmesi hayli güç olduğu için de Kıbrıs’ta en son fethedilen yer olmuş Mağusa.
Lefkoşa’da ziyaret edilecek mekanlardan biri de Aziz Efendi Türbesi ve Tekkesi. Biraz köşede, kuytuda. Bileni de çok az. O yüzden bulması biraz güç. Ararken Aziz Efendi türbesi olarak değil de Belediye Hali olarak sorun, bilen daha çok çıkacaktır. Çünkü türbe halin içinde. Hali bulduktan sonra gerisi kolay demeyin esnafa sorun, çıraklara veya müşterilere değil.
Belediye Hali içinde, güney doğu köşesinde olan tekke bugün küçük bir mescid ile türbeden oluşuyor. Osmanlı arşiv vesikalarında ismi Şeyh Abdülaziz Zaviyesi olarak geçen tekkenin adına bir de vakıf kurulmuş: Aziz Efendi Tekkesi Vakfı.
Bir zamanlar Lefkoşa’nın en çok ziyaret edilen türbelerinden olan tekke günümüzde unutulmuşluk girdabına düşmüş maalesef. Sadece çok az sayıda kişi tarafından ziyaret ediliyor.
Lefkoşa’nın herhangi bir sokağında dolaşırken bir köşede karşınıza bir türbe veya adak yeri çıkarsa hiç şaşırmayın. Unutulanların ve kaybolanların yanı sıra hâlâ ayakta kalabilenlerin yekûnu bile oldukça fazla. Asmaaltı Sokak ile Kurt Baba sokaklarının kesiştiği köşede Kumarcılar Hanı’nın ön yüzünün karşısındaki sokağın batı tarafında bulunan tek hücreli bir yapı da böyle bir yer.
Bu küçük yapı çok yakın bir zamana kadar “Üçler Türbesi” veya “Kutup Baba” olarak bilinirken daha sonra nasıl olduysa “Kurt Baba” adıyla bilinmeye başlamış. Bu konuda yazanlar Kutup kelimesinin zamanla halk arasında Kurt’a dönüştüğünü söylüyorlar. Ben bunu zayıf bir ihtimal olarak görüyorum. Anadolu'da da bilinen ve birkaç yerde türbesi/makamı olan Horasan erenlerinden Kurt Baba isminin yakıştırıldığını düşünüyorum.
Üçler Türbesi denmesinin nedeni türbede üç mezarın bulunması. Bu mezarların da Lefkoşa’daki bir çok türbe veya adak yeri gibi fetih esnasında şehit düşen Türk askerlerine ait olduğu sanılıyor. Bir rivayete göre şehit düşen bu üç asker Kutup Baba veya Kurt Baba adında bir Bektaşî şeyhi ile iki müridine ait. Sefere ve fethe katılan bu yeniçeri ve iki adamı şehit oldukları yere defnedilmişler ve mezarları da ziyaretgâh olmuş.
Kimi ittik, kim itmiş, neden itmiş gibi sorularınızı duyar gibi oluyorum. İten, itilen kimse yok, itmekle ilgisi yok ismin. Yitik kelimesinin Kıbrıs lehçesiyle sesletiminden başka bir şey değil.
Peki neden yitik diyorlar? Cevabı şu. Lefkoşa elli bir gün süren kuşatmanın ardından fethedildikten ve surlar geçildikten sonra savaş sokak aralarında da gün boyu devam etmiş ve bir çok kahraman askerimiz bir günü bulmayan bu çatışmalarda şehit olmuş. Kim olduğu bilinmeyen şehitlerimizin mezarları daha sonra bulununca hemen bir sanduka konulmuş ve etrafı çevrilmiş. Veya şehit düştüğü mahallin bilinip tam olarak yerin bilinmediği mezar için kaybolmuş manasına Yitik Dede adı verilmiş.
Bir başka rivayete göre ise savaşın ardından ne sağ ne de ölü olarak bulunamayan, gaiplere karışan ve eren olduğuna inanılan bir askerin kaybolduğu yermiş.
yâhut
Kıbrıs’ın en doğusunda, Mağusa’da Türkiye’den gelen misafirlerimizi götürdüğümüz önemli bir kaç yerden biri olan büyük bir mutasavvıfın türbesi var. Kıbrıs’ta daha çok “Kutup Osman” olarak bilinen Atpazarlı Osman Fazlı İlâhî’nin türbesi.
Mağusa’yı çok iyi bilmediğim için ilk gittiğimde bulamamış ve yoldan geçmekte olan bir kuryeye sormuştum nerede olduğunu. Kurye bilemedi, yanına geldiği esnafa sordum, o da bilemedi. Bu sefer Namık Kemal Lisesi’nin bitişiğinde olduğunu hatırladım ve okulu sordum, hemen şu bina dediler. Meğer Kutup Osman’ın türbesinin önünde duruyormuşum da haberim yokmuş. Üzücü olan şey vefat ettiğinde tüm Mağusalıların cenazesine katıldığı ve bir zamanlar herkesin bildiği meşhur bir ismi motoruyla her adrese giden bir motokurye ile aynı caddede dükkanı olan bir esnafın bilememesi, daha da üzücü olanı Kutup Osman ismini ilk defa benden duymuş olmalarıydı.
Kıbrıs’ta görülmesi gereken yerlerden biri de Marunilerin yaşadıkları ve Kuzey’de Rumca konuşulan tek köy olan yeni adıyla Koruçam, orijinal adıyla Kormakitis olan Lapta belediyesi sınırları içinde bulunan köy.
Kıbrıs Marunileri yedinci asırda dini ve siyasi çatışmalar sebebiyle Kıbrıs’a yerleşen Marunilerin torunları. 5. Asırda toplanan Konsil’de alınan kararları tanıdığı için bölgedeki diğer cemaatler tarafından dışlanan Marunilerin lideri Aziz Marun. Maruniler Doğu’da olup Katolik itikadını benimseyen tek cemaat. Bu yüzden diğer Hristiyan cemaatlerden baskı görmüş, bu baskı sonucunda Lübnan dağlarına çıkmışlar, bir kısmı da muhtelif yerlere hicret etmiş. Küçük bir grup da Kıbrıs’a gelmiş ve buraya yerleşmişler.
Ercan Havaalanına giderken hemen girişteki kavşakta bir tabela görürsünüz: Kırklar Tekkesi. Havaalanından çıkarken görme imkanınız olmayan bu tabelayı tekkeyi veya türbeyi eğer bilen biri size söylemediyse veya götürmediyse ancak havaalanına giderken görebilirsiniz ve de ziyaret etmeniz bir sonraki sefere kalır.Arşiv kayıtlarında Değirmenlik’te kain Kırklar Tekkesi olarak geçen bu tekke için Kırklar Tekye-i Şerifi Vakfı adında bir vakıf bile kurulmuş. Dolayısıyla burası daha çok tekke olarak biliniyor. Ama bunun yanında burada kırk sahabe kabri olduğuna inanıldığı için türbe olarak da bilinir.
Çevresinde herhangi bir yapının bulunmadığı Kırklar Tekkesi, oldukça geniş bir arazi ortasında minaresiz ve kubbesiz bir mescit ve mesicidin içinden geçilerek girilen bir türbeden oluşuyor. Hasır serili ahşap tavanlı bu mescidin mihrabı ve minberi var ve minber tarafından alçak tavanlı girişten baş eğilerek mezarların olduğu bölüme giriliyor.
Hz. Ömer Türbesi/Tekkesi